Szybki i banalnie prosty sposób na pomnożenie swojego majątku nie istnieje. I choć od wieków ludzie głowią się, jak tu szybko zarobić, nikt nie wymyślił przepustki do wielkich pieniędzy bez ciężkiej pracy. Pomijając oczywiście kwestię dużej wygranej na loteriach czy spadku po bogatym wuju. Oczywiście nielicznym wpadnie też do głowy cudowny pomysł, dzięki któremu stają się bogaci, ale ścieżka do dużych pieniędzy najczęściej nie jest prosta! Duży zysk w krótkim czasie i niejasny produkt inwestycyjny to trzy elementy, które obnażają piramidy finansowe! Warto wiedzieć jak działają, by nie stracić ciężko wypracowanych pieniędzy!
Schemat Ponziego – największe przekręty finansowe na świecie
W Polsce przyjęło się określenie piramidy finansowe, a na świecie częściej spotkasz się z określeniami schemat piramidy i schemat Ponziego. Włoski emigrant, Charles Ponzi, w latach 20. ubiegłego wieku, emigrując do USA wyczuł duże pieniądze w IRC. Były to międzynarodowe kupony na odpowiedź. Kupon wymieniało się na znaczek pocztowy, a jego wartość równa była przesyłce listu zagranicznego. Okazało się, że w USA taka wymiana jest bardzo korzystna. Ponzi założył firmę Security Exchange Company. Inwestorom obiecywał zyski na poziomie 50% w zaledwie półtorej miesiąca. Aby uwiarygodnić swoją działalność części klientów wypłacił zyski. Dzięki temu kolejni przynosili swoje pieniądze. Niestety piramidy finansowe muszą mieć swój koniec, bo inwestorów w końcu brak! Ponzi zrujnował kilka instytucji finansowych i zniknęła kwota kilku do kilkunastu milionów dolarów, nie udało się dokładnie jej określić.
Za swoją działalność Ponzi trafił do więzienia, ale po wyjściu znów stworzył kolejną piramidę finansową. I po raz kolejny trafił za kraty.
Piramidy finansowe w Polsce
Piramidy finansowe są zakazane w większości krajów, w tym w Polsce. Kwestię tę reguluje ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Zabronione jest tworzenie systemu sprzedaży polegającego na nakłanianiu kolejnych osób do przystąpienia, w celu uzyskania korzyści w postaci wynagrodzenia za każdą nową osobę. W ostatnich latach najpopularniejszą piramidą finansową w Polsce było Amber Gold. Poszkodowanych jest ok 19 tys. osób, a kwota to prawie 851 mln zł.
Inne piramidy finansowe w Polsce to Bezpieczna Kasa Oszczędności Lecha Grobelnego. Oferowano zyski na poziomie nawet 300% rocznie. Działała w latach 1989-1990. Oszukanych zostało około 10 tys. zł, a udało się odzyskać tylko 1/4 straconych przez ludzi pieniędzy. Lech Grobelny występował w programach telewizyjnych, dyskutował z prezesem PKO BP. Schemat działania był nieco inny niż w przypadku Amber Gold, Grobelny zaciągał od swoich klientów pożyczki i obiecywał spłatę za rok z zyskiem 250-300%! BKO określano mianem parabanku, stąd dziś pozabankowe pożyczki pod zastaw nieruchomości czy zwykłe chwilówki mogą być źle kojarzone.
Jak rozpoznać nielegalną działalność?
Piramidy finansowe działają pod przykrywką legalnej działalności, zarejestrowane, z porządnie wykonaną stroną internetową. Pracują w nich wykształceni ludzie, z doświadczeniem, sympatyczni, pomocni, wszystko odbywa się na papierze, czyli podpisywane są umowy. Ich twórcy chętnie udzielają się w mediach, a zadowoleni klienci, którzy znaleźli się wśród szczęśliwców i wypłacono im zyski na pokaz, wychwalają firmę! Ale piramidy finansowe mogą działać również na mniejszą skalę, lokalnie, a nawet w gronie rodziny czy znajomych. Niedawno media obiegła informacja o mieszkance Ełku, która oszukała 150 osób na 60 mln zł, wśród pokrzywdzonych byli członkowie rodziny.
Piramidy finansowe rozpoznasz po:
- bliżej nieokreślonym produkcie – firma nie precyzuje w co i jak inwestowane są pieniądze,
- nakłanianiu klienta od samego początku do wpłaty środków – na głównej stronie widnieje informacja o tym, jak dokonywać wpłat,
- niebotycznych zyskach – jeśli firma oferuje kilkanaście czy kilkadziesiąt procent zysków w kilka tygodni czy miesięcy, to powinna zapalić się czerwona lampka,
- tajnych sposobach inwestowania – w które wtajemniczani są tylko inwestorzy, nie wierz w cuda takie inwestycje nie istnieją,
- konieczności zwerbowania kolejnych klientów – jeśli wypłata Twojego wynagrodzenia wiąże się z nakłanianiem innych, to nie ma to nic wspólnego z uczciwym inwestowaniem.
Wiele zdradza strona internetowa firmy. Po pierwsze piramidy finansowe często publikują na głównej stronie informacje dotyczące rejestracji działalności, a żadna uczciwa firma nie działa w taki sposób. To znak, że firma od samego początku próbuje uwierzytelnić swoją działalność.
Kiedy nie inwestować?
Z inwestowaniem pieniędzy jest jak z każdym innym produktem finansowym. Zanim weźmiesz kredyt odnawialny czy zaciągniesz pożyczkę z obsługą domową czy przez Internet, rozważasz różne opcje, poznajesz opinie innych i bliżej przyglądasz się ofercie. Jeszcze bardziej uważnym powinno się być, gdy oddajesz swoje pieniądze prywatnej firmie. Nigdy nie inwestuje, jeśli:
- nie masz pojęcia czym jest produkt, w który inwestuje firma (nie rozumiesz co kupujesz i w jaki sposób osiągniesz zysk!)- kupując obraz na aukcji czy sztabkę złota masz fizycznie coś, co ma wartość, a jeśli firma inwestuje w dziwne, niezrozumiałe rzeczy nie powierzaj jej swoich pieniędzy,
- firma nie wyświetla się w CEIDG,
- firma nie ma pozwolenia KNF bądź innego zagranicznego, godnego zaufania odpowiednika,
- nie rozumiesz zapisów zawartych w umowie,
- zyski są nienaturalnie wysokie i ktoś obiecuje Ci szybkie pomnożenie pieniędzy – gdyby istniał sposób na bogactwo, wszyscy bylibyśmy bogaci.
Duże pieniądze w krótkiej perspektywie odbierają zdolność racjonalnego myślenia, niestety często kosztem wszystkiego co mamy. Piramidy finansowe były są i będą, mniejsze i większe, dlatego lepiej trzymać pieniądze w skarpecie niż dać się skusić szybkim, dużym zyskiem!
